Sheridan Le Fanu ve Carmilla'sı

O, 19. yüzyılın ilk hayalet hikayesi yazarıdır. Yazarın hortlaklı ev atmosferini yazı diline başarıyla yansıtan ender yazarlardan olduğu biliniyor. 28 Ağustos 1814'te İrlandada doğan Joseph Sheridan Le Fanu, ilk hikayesi "The Ghost and the Bonesetter"ı 1838'de Dublin Üniversitesi Dergisinde yayınladı. Yazarımız, Dublin'in Trinity Üniversitesi'nde hukuk eğitimi alırken bir yandan da gazetecilik dalında çalışmalarını sürdürdü. Büyükannesi ve amcası oyun yazarı olan Le Fanu'nun ilk romanı olan "The Cock and Anchor" ise tam yedi yıl sonra yayınlandı. Le Fanu, 1851'de ise Merrion Meydanı'ndaki ölene dek yaşadığı evine taşındı ve eserlerinin çoğunu bu evde yazdı. Bu eve taşındıktan yedi yıl sonra ise eşini kaybetti. Eşinin ölümünden birkaç yıl sonra, ilk hikayesinin yayınlandığı Dublin Üniversitesi Dergisi'nin sahibi oldu. Le Fanu, 7 Şubat 1873'te Dublin'deki ölümüne dek gotik edebiyata birçok eser kazandırmış ve kısa hikaye türünde unutulmaz bir iz bırakmıştır.
Sheridan Le Fanu, konularını hünerli ve canlı bir biçimde işlemiş, şok edici korku türünün aksine kendisine gizemli bir üslup edinmişti. Kısa roman tarzındaki eseri "Carmilla" bu türün en güzel örneklerinden biridir. Bu eserin Bram Stoker'ın "Dracula"sını büyük ölçüde etkilemiş ve Danimarkalı yönetmen Theodor Dreyer'ın 1932 tarihli "Vampyr" başyapıtına temel teşkil etmiştir. Sheridan Le Fanu'nun ilk eserlerinden "Tyrone Ailesinin Tarihinden Bir Bölüm" ise Charlotte Bronté'nin eseri Jane Eyre'i etkilediği de bilinmektedir. Yazarımız İrlanda kökenli Gotik Edebiyatı?nın babası olarak nitelendirilmektedir. En bilinen eserleri arasında Silas Amca, Gül ve Anahtar ve Carmillayı da içeren Karanlık Aynada adlı hikaye koleksiyonu yeralmaktadır. Le Fanu?nun hayatı, eserleri ve ailesine ilişkin bilgiler Gavin Selerie'nin "Le Fanunun Hayaleti" (2006) araştırma kitabında verilmiştir.
Sheridan Le Fanunun Carmilla'sı vampir türünün ilk örneklerindendir, yani 1871'de Carmilla yazıldığında Dracula henüz ortalıklarda yoktu ve tam yirmi yıl kadar sonra yazılmayı bekliyordu. Kimilerine göre Dracula'dan dçok daha ustaca yazıldığı söylenen bu eser şüphesiz vampir hikayeleri türünün en zengin, edebi ve kalıcı örneklerinden biri oldu ve ardından gelen eserleri büyük ölçüde etkiledi. Bram Stoker'ın daha sonra romandan ayrı olarak basılan ve açıkça Le Fanuya gönderme yapan "Dracula'nın Konuğu" adlı eseri daha önceleri Dracula romanının ilk taslaklarında bir bölümdü. Sheridan Le Fanu, Carmilla'yı yaratırken İrlanda folklöründeki banshee'den etkilenmiştir. Banshee, inanışa göre evlere dadanarak aile bireylerinin ölümünü haber veren bir hortlaktır. Hikayedeki lezbiyen ögelerin yazıldığı çağa oldukça ters düştüğü söyleniyor. Laura'nın Carmilla ile arkadaşlığının getirdiği ölüm korkusu ise aynı zamanda lezbiyenlik korkusunu da simgelemektedir. Başarılı bir sinema versiyonu henüz bulunmayan romanın en kısa zamanda yeni sinema versiyonlarını da izleyebilmeyi diliyoruz.
Carmilla, hikayenin başkahramanı Lauranın ağzından, olayların bitiminden sekiz yıl sonrasında, vampir kontes Mircalla Karnstein'ın öyküsünü anlatır. Hikaye kısaca şöyle: Avusturya-Macaristan sınırındaki uzak bir şatoda yaşayan Laura ve babası beklenmeyen bir misafiri, yani güzel Carmillayı evlerinde ağırlamak zorunda kalırlar. Carmilla'nın gelişiyle birlikte civarda esrarengiz ölümler yaygınlaşır ve Laura'nın sağlığı ise gördüğü kabuslarla giderek bozulmaya başlar. Laura Carmilla'nın büyüsüne yenik düşerken, Laura'nın babası ise Baron Vordenburg'un yardımıyla bu gizemi çözerek kızını kurtarmaya çalışır. Hikayenin sonunda bile bu gizemin sadece bir kısmı çözümlenir. StreetPoet, okuyucuları bu hikayeyi okuma zevkinden mahrum etmemek için, hikayenin finaline dair yorumlar yazmamızı istemiyor. Eleştirmenlere göre ise, Carmilla her vampirsevere hitap etmiyor. Belki de Carmilla, ağır işlenişi, eski dünya atmosferi, incelikli karakterleri, detaycılığı ve nispeten kısa oluşu ile, günümüzün kanlı aksiyon ve belirgin cinsel içerik beklentisi olan vampirseverlerine gerçekten çok fazla şey vaadetmiyor. StreetPoet'e göre ise, asıl bunlar eseri okunmaya değer kılan özellikler.
Hikayenin orijinal tam metnini bu linkten okuyabilirsiniz:
http://www.english.upenn.edu/~nauerbac/crml.html